Kweekvlees en onze groeiende resistentie tegen antibiotica

De toenemende resistentie tegen antibiotica vormt een van de grootste bedreigingen voor onze gezondheid én de voedselveiligheid, zo stelt de Wereldgezondheidsorganisatie.[1] Het is ook een grenzeloos probleem: het komt evenzeer voor in in België als in een arm land waar nauwelijks toegang bestaat tot gezondheidszorg. Door overmatig en onoordeelkundig gebruik van antibiotica kunnen bacteriën er zich tegen wapenen, waardoor de antibiotica weinig of geen effect meer hebben. Elk jaar sterven wereldwijd naar schatting 700.000 mensen aan infecties die steeds moeilijker te behandelen zijn.[2] Vooral voor longontstekingen, tuberculose en salmonellose (voedselvergiftiging) wordt het problematisch.

Een groot deel van het probleem ligt bij het gebruik van antibiotica in de veeteelt. De tegenwoordige vleesproductie is immers veruit de grootste verbruiker van anti-microbiële middelen. Van alle antibiotica die worden verkocht in de Verenigde Staten, dienen 80 procent voor gebruik in de veeteelt; 70 procent hiervan zijn medisch belangrijk voor de mens.[3] In de Europese Unie gaat het er beter aan toe. Sinds 2006 geldt een verbod op het gebruik van antibiotica als groeimiddel in veevoer (antibiotica bevorderen de groei van dieren en verhogen dus de vleesproductie). Maar ook in Europa worden ze nog steeds preventief toegevoegd, al zullen vanaf 2022 restricties worden opgelegd. Wereldwijd blijft het gebruik van antibiotica toenemen: de verwachting is dat het wereldwijd zal stijgen met 67 procent tegen 2030 en zelfs zal verdubbelen in Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika.[4] De reden is eenvoudig: er wordt wereldwijd meer en meer overgeschakeld naar intensieve veeteelt. Aangezien de risico’s op ziekten er groter zijn, worden er ook meer antibiotica gebruikt.

Hoe zit het dan bij kweekvlees? Kweekvlees bevindt zich nog op laboniveau en niet op industrieel niveau. In laboratoria die werken met celculturen worden antibiotica gebruikt, om bacteriële besmetting te vermijden. Dat gebeurt weliswaar op beperkt schaal, om ongewenste effecten op de cellen te vermijden. Eens kweekvlees op grotere schaal kan worden geproduceerd, kan worden gewerkt onder steriele en gesloten condities. Daarom hebben Aleph Farms, Mosa Meat en Peace of Meat reeds aangekondigd dat ze antibiotica-vrij kunnen werken. De verwachting is ook dat de overheid dit zal verwachten om kweekvlees als product goed te keuren.

[1] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/antibiotic-resistance

[2] O’Neill. The Review on Antimicrobial Resistance, chaired by Jim O’Neill. London: Wellcome Trust; 2016. Tackling drug-resistant infections globally: Final report and recommendations.

[3] Summary report on antimicrobials sold or distributed for use in food-producing animals. Food & Drug Administration (2014)

[4] Van Boeckel TP, Brower C, Gilbert M, Grenfell BT, Levin SA, Robinson TP, Teillant A & Laxminarayan R. Global trends in antimicrobial use in food animals. PNAS (2015)

Hoe zit het dan bij kweekvlees? Kweekvlees bevindt zich nog op laboniveau en niet op industrieel niveau. In laboratoria die werken met celculturen worden antibiotica gebruikt, om bacteriële besmetting te vermijden. Dat gebeurt weliswaar op beperkt schaal, om ongewenste effecten op de cellen te vermijden. Eens kweekvlees op grotere schaal kan worden geproduceerd, kan worden gewerkt onder steriele en gesloten condities. Daarom hebben Aleph Farms, Mosa Meat en Peace of Meat reeds aangekondigd dat ze antibiotica-vrij kunnen werken. De verwachting is ook dat de overheid dit zal verwachten om kweekvlees als product goed te keuren.