Brazilië biedt eerste opleiding kweekvlees aan

De Federale Universiteit van Parana in Brazilië gaat voluit voor kweekvlees. Eerder voerde het al studies uit over de bereidheid van de Braziliaan om kweekvlees te eten en over de economische transitie die ermee gepaard gaat. Nu biedt het een volwaardige opleiding aan over het thema, Professor Germano Glufke Reis geeft meer uitleg. 

De Federale Universiteit van Parana pioniert met een postgraduaat over kweekvlees. Waar zal de opleiding precies over gaan? Wordt de nadruk gelegd op technologie of de maatschappelijke verandering, of beide?

Professor Germano Glufke Reis: "De opleiding biedt een brede kijk op kweekvlees en behandelt verschillende onderwerpen en visies. Het gaat over de technologische oplossingen en barrières, maar ook ethiek, voedselzekerheid, waardeketens, tewerkstelling en consumentenacceptatie komen aan bod. We bekijken hoe het ecosysteem van kweekvlees-startups eruit ziet en wat de verschillen zijn tussen continenten of landen. Het wordt dus een multidisciplinaire opleiding, we schakelen gastprofessoren in met verschillende achtergronden.

"Wanneer we het in Europa hebben over Brazilië, duiken snel de begrippen ‘Carnaval’ en ‘Amazone’ op. Wat dat laatste betreft, het is een understatement dat het lot van het grootste tropische regenwoud ter wereld onzeker is. Hoeveel kan gekweekt vlees bijdragen aan een oplossing voor dit drama?"

"Dit is een zeer relevante vraag. We behandelen de kwestie ook in onze meest recente wetenschappelijke publicatie, getiteld "Ontkoppelen van vlees van het slachten van dieren en de gevolgen ervan voor mens-dierrelaties". De ‘ontkoppeling’ in de titel verwijst naar het potentieel van kweekvlees om zeer snel dierlijke eiwitten te kunnen produceren, dus zonder dat dieren hoeven te worden grootgebracht en gedood. De opkomst van kweekvlees op de wereldmarkt zal hierdoor niet alleen het lijden van landbouwhuisdieren verminderen, het zal ook voor herstel zorgen van gebieden met wilde fauna. Het landgebruik bij kweekvlees is immers vele malen minder dan bij conventioneel vlees, waardoor de druk op het Amazonegebied wordt weggenomen. Uit ons onderzoek blijkt alvast dat kweekvlees zal zorgen voor een aanzienlijke toename van vrij land voor wilde dieren."

Brazilië is bekend als een grote producent én consument van vlees. Is dat volgens jou een grote barrière voor kweekvlees, of worden Brazilianen zich meer en meer bewust van de ethische problemen omtrent conventioneel vlees?

"Brazilië is inderdaad een grote vleesproducent, exporteur en consument van vlees. Volgens de Braziliaanse federatie voor vleesexportindustrie was de veehouderij verantwoordelijk voor 8,7 procent van het Braziliaanse bruto binnenlands product in 2019. Ongeveer 80 procent van de vleesproductie wordt verbruikt op de binnenlandse markt, het gemiddelde verbruik per inwoner wordt geschat op 42 kilogram per jaar. Dat is veel, maar per inwoner is dat minder dan de meeste landen in Europa. En dierenwelzijn en andere ethische zorgen zijn toegenomen, waardoor de consumptie van dierlijke eiwitten zelfs is gedaald. Intussen beschouwt 14 procent van de Brazilianen in grote steden zich als vegetariër. Dat blijkt uit een onderzoek in 2019 door het Braziliaanse Instituut voor Publieke Opinie en Statistiek. Ter vergelijking:  in 2012 was dat 8 procent. Aan de andere kant is dit volgens ons zeker niet genoeg en moet er een fundamentele oplossing komen voor het gebrek aan bewustzijn over dierenleed. Uit een recente studie van onze onderzoeksgroep blijkt dat 64 procent van de Braziliaanse respondenten kweekvlees zouden eten. Dat illustreert dat kweekvlees een belangrijk deel van de oplossing wordt."

Brazilië heeft een uitgesproken vleescultuur, ‘picanha’ is een nationaal gerecht. Dat is een kwalitatief hoogwaardig stuk vlees, niet makkelijk te produceren via celcultuur in plaats van slachten. Een pessimist zou kunnen zeggen: "Brazilianen zullen de laatste zijn die hun dieet veranderen in gecultiveerd vlees."

"Ja, picanha is erg populair in Brazilië. Het is hoopgevend dat een aantal kweekvlees-startups momenteel 3D-bioprinttechnologieën inzetten om complexere stukken vlees te kunnen maken, dus misschien ook picanha. Daarnaast mag je niet vergeten dat de consumptie van verwerkt vlees, zoals hamburger en worst, hoog is in ons land. En dat is veel gemakkelijker te vervangen door kweekvlees. Mijn verwachting is dat kweekvlees in dat segment de Braziliaanse markt zal betreden."

Tot slot: waar komt je drive vandaan om rond kweekvlees te werken?

"Het veterinaire Animal Welfare Laboratory van onze universiteit wordt geleid door Dr. Carla Molento, die zeker een visionair is. Onze belangrijkste drijfveer is onze bezorgdheid over ethiek en welzijn van dieren. We zijn ervan overtuigd dat de hele vleesketen moet worden getransformeerd, wat niet alleen landbouwdieren ten goede zal komen, maar ook de wilde fauna. In de eerste plaats gaat het voor ons dus om het verminderen van dierenleed, maar ook de milieu-impact en de verspreiding van zoönosen zoals COVID19 houden ons erg bezig. Daarom bieden we deze nieuwe opleiding aan over kweekvlees. We willen mensen helpen ontwikkelen, mensen die de wereld willen veranderen ten goede."