Nederland, en bij uitbreiding Europa, is de bakermat van kweekvlees. Jouw vader Willem van Eelen, is de eerste die het concept grondig uitwerkte en er onderzoek naar deed. De Nederlandse wetenschapper Mark Post presenteerde de eerste kweekvlees-hamburger in 2013. Toch zie je meer en meer doorbraken gebeuren buiten Europa. Is de Europese trein achterop aan het geraken?
Wat betreft goedkeuring of introductie is Europa inderdaad al twee jaar achteropgeraakt. De eerste aanvraag twee jaar geleden is niet gebeurd in Europa maar in Singapore. Er lopen ook geruime tijd gesprekken over goedkeuring en regulering in de Verenigde Staten. Maar op dit moment is er nog geen enkele aanvraag ingediend voor de Europese Unie. Nochtans kan het lang duren vooraleer de goedkeuring een feit is. Dus ja, we lopen zeker achter in Europa.
Is dat een groot probleem voor de Europese startups die kweekvlees ontwikkelen?
Neen, want een vertraagde marktintroductie zegt niets over de kwaliteit van het onderzoek naar kweekvlees en wat wordt ontwikkeld in Europa. De achterstand wordt pas echt problematisch als investeringen ook niet in Europa gebeuren. Maar het blijft natuurlijk wel jammer. De faciliteit die op dit moment in Singapore wordt gebouwd om kweekvlees te produceren, dat gaat over 110 miljoen euro investering in duurzame voeding. Een gemiste kans voor de Europese Unie.
In 2018 organiseerde je samen met Eat Just een proeverij van diens eerste kweekvleesproducten. De Nederlandse Voedingswaren Autoriteit legde dat initiatief stil en verzegelde zelfs het kweekvlees. Wat is daar gebeurd?
Het ging toen over meer dan een proeverij. We wilden in Nederland in samenwerking met de autoriteiten een eerste kweekvleesproductie opstarten voor kleinschalige consumptie. Er gold toen een regeling waarbij veilige voedingsproducten al voorlopig konden worden gecommercialiseerd, in afwachting van een definitieve goedkeuring door de Europese Commissie. Onder die regeling zijn er meerdere bedrijven die al gedurende enkele jaren hun producten aanbieden en pas in 2021 een Europees dossier moeten inleveren. Maar voor kweekvlees kon dat blijkbaar niet.
Wat was dan precies het probleem?
Een politiek probleem en heel wat amateurisme. Twee ministeries, dat voor Landbouw en dat voor Volksgezondheid, maakten ruzie erover. Het ministerie voor Landbouw heeft het uiteindelijk niet aangedurfd om door te zetten, uit angst voor de gevolgen voor hun conservatief gelovige nieuwe minister… Ze hadden ook geen expertise gevraagd vanuit een ander belangrijk ministerie, namelijk dat voor Economische Zaken. En tenslotte was er geen deftig overleg tussen de ministeries en de bevoegde minister. Het resultaat was dat het kweekvlees werd verzegeld en dat de bevoegde minister dit pas veel later te weten kwam, dankzij een documentaire op de Nederlandse televisie. Maar voor de minister was dat politiek een goede zaak, want zo moest ze zich ook niet verantwoorden voor het kweekvlees bij haar achterban. De voorziene investering van 32 miljoen euro in de wereldwijd eerste productie van kweekvlees was daarmee ook verleden tijd. Beschamend voor Nederland is zoiets. We missen opportuniteiten ten goede, we willen toch geen voedingsmuseum worden?