We durven hun namen nauwelijks uit te spreken. En geen enkele regering heeft ooit het risico genomen om er in het openbaar over te spreken. Genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) zijn een taboe. Zullen er sporen van worden gevonden in kweekvlees?

Voorstanders prijzen het potentieel van GGO’s om honger te bestrijden: landbouwopbrengsten verbeteren en de productie van voedzame producten stijgt. Sinds het ontstaan van de landbouw en veeteelt worden planten en dieren al gewijzigd door mensen, stellen de voorstanders. Kruisen en selecteren van de beste gewassen en rassen heeft ervoor gezorgd dat bijvoorbeeld een klein en bitter vruchtje uit Afrika is kunnen uitgroeien tot reusachtige, sappige watermeloenen. Genetische modificatie ligt in het verlengde van klassieke veredeling, zo luidt de redenering.

Tegenstanders van GGO’s argumenteren daarentegen dat GGO leidt tot schade aan het milieu, onder meer door een hoger gebruik van herbiciden. Een aantal gewassen zoals soja en maïs kunnen dankzij genetische modificatie resistent zijn voor herbiciden, waardoor bestrijdingsmiddelen op grote schaal kunnen gebruikt worden zonder de gewassen aan te tasten. Ook sociale gevolgen zijn een aandachtspunt, aangezien landbouwers afhankelijk worden van een handvol bedrijven die de gepatenteerde GGO-zaden aanleveren. In het bijzonder voor dieren weerklinkt ook ethische kritiek: is het verantwoord dat genen van dieren worden gewijzigd door mensen? In Noord- en Zuid-Amerika worden GGO’s op reusachtige schaal geteeld. In Europa bestaat het nauwelijks, door strenge regelgeving en weerstand bij consumenten.

Wat is dan het werkelijke aandeel van GGO’s in onze landen? Wereldwijd wordt meer dan 100 miljoen ha aan GGO’s verbouwd door 24 landen, waaronder 5 landen in Europa, voor een totaal van 100.000 ha. Ons continent loopt dus ver achter op dit gebied. Omdat GGO’s in Europa uiterst gecontroleerd en gereguleerd zijn. Ten slotte verplicht de EU de lidstaten om het publiek te informeren, met name door middel van een passende etikettering van GGO-producten of producten die GGO’s bevatten, om zo de transparantie te waarborgen.

Producten van dieren die met GGO’s zijn gevoederd (vlees, melk, eieren, boter, room) hoeven echter niet specifiek te worden geëtiketteerd. De Europese Unie importeert meer dan de helft van de soja die zij gebruikt uit Brazilië en Argentinië (37% uit Brazilië, 29% uit Argentinië), waar “meer dan 95% van de geproduceerde soja genetisch gemodificeerd is”, volgens een rapport van Greenpeace in juni. Driekwart daarvan is bestemd voor de fabrieksmatige productie van slachtkuikens en leghennen (50%) of varkens (24%). Melkkoeien consumeren 16% van de geïmporteerde soja en zoogkoeien (vleesrassen) 7%.

Geneesmiddelen en voedingssupplementen

Om bijvoorbeeld geneesmiddelen te produceren of voedingssupplementen aan te maken worden ook genetisch gemodificeerde gisten of bacteriën ingezet. Daarom hoeven diabetici geen varkensinsuline meer in te spuiten, wel humaan insuline geproduceerd via een GGO. Ook vitaminesupplementen kunnen op die manier worden bekomen. En kaasproductie is niet meer afhankelijk van enzymen uit kalvermagen, genetisch gemodificeerde micro-organismen kunnen die enzymen maken. Dat gebeurt allemaal in gesloten omstandigheden, niet te vergelijken met GGO’s in open veld of met levende dieren. GGO-gebruik met micro-organismen krijgt nauwelijks kritiek.

Als kweekvlees een GGO-product werd, zou dit worden gemaakt in bioreactoren, niet in open velden zoals soja en maïs. En vermijden van het slachten van levende dieren is net de bedoeling van kweekvlees. Toch is het een realiteit dat Europese consumenten weigerachtig staan tegenover voeding uit GGO’s. Dat is een van de redenen waarom kweekvleesbedrijven die mikken op de Europese markt, kiezen om niet met GGO’s te werken. Elders in de wereld bestaan wel bedrijven die gaan voor genetisch gemodificeerd kweekvlees. Net zoals soja of katoen zowel biologisch als via GGO kan worden geproduceerd, ontstaat ook voor kweekvlees een dubbele trend: met en zonder GGO.